Przejdź do zawartości

Janina Ochojska

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Janina Ochojska
Ilustracja
Janina Ochojska (2023)
Data i miejsce urodzenia

12 marca 1955
Gdańsk

Zawód, zajęcie

polityk, działaczka społeczna, astronom

Alma Mater

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Stanowisko

prezes Polskiej Akcji Humanitarnej (1992–2024), posłanka do Parlamentu Europejskiego IX kadencji (2019–2024)

Partia

Unia Demokratyczna (1990–1992)

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Odznaka Honorowa „Bene Merito” Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Gwiazdy Solidarności Włoskiej (2001–2011) Order Uśmiechu

Janina Maria Ochojska-Okońska (ur. 12 marca 1955 w Gdańsku[1]) – polska działaczka humanitarna, astronom, działaczka opozycji demokratycznej w PRL, założycielka Polskiej Akcji Humanitarnej i jej prezes w latach 1992–2024, posłanka do Parlamentu Europejskiego IX kadencji.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jej matka była maszynistką, a ojciec górnikiem. Ma młodszego brata Grzegorza[2]. Gdy miała sześć miesięcy, zachorowała na polio i od tamtej pory wskutek doznanego porażenia pozostaje niepełnosprawna fizycznie[3]. Jak sama wspominała, zaakceptowanie swojej niepełnosprawności zawdzięczała pobytowi w Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym dla Dzieci Kalekich, prowadzonym przez doktora Lecha Wierusza[4]. Będąc nastolatką, przeszła operację kręgosłupa[3].

Ukończyła I Liceum Ogólnokształcące w Zabrzu[1]. W 1980 została absolwentką astronomii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Do 1984 pracowała w Pracowni Astrofizyki w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk w Toruniu[3][5]. Jako studentka działała w duszpasterstwie akademickim prowadzonym przez jezuitów w Toruniu[1].

Od końca lat 70. związana z opozycją demokratyczną, współpracowała z niezależną Biblioteką Społeczną Antoniego Stawikowskiego. Przystąpiła do NSZZ „Solidarność”, po wprowadzeniu stanu wojennego była zaangażowana w dystrybucję wydawnictw drugiego obiegu, a także w działalność miejscowego komitetu zajmującego się pomocą osobom represjonowanym i ich rodzinom[5]. W 1990 była współzałożycielką Unii Demokratycznej, z której wystąpiła w 1992[6].

W 1984 wyjechała na operację do Francji, gdzie zetknęła się z ideą pomocy humanitarnej. Jako wolontariuszka działała dla organizacji społecznej „EquiLibre”, wyszukując kontakty i koordynując pomoc dla Polski. W 1989 była wśród twórców polskiego oddziału tej fundacji[3]. W 1992 zorganizowała konwój polskiej pomocy dla mieszkańców Sarajewa[3]. W tym samym roku założyła Polską Akcję Humanitarną, w której objęła funkcję prezesa[1]. W 2024 przekazała kierowanie PAH Maciejowi Bagińskiemu, pozostając członkinią rady fundacji[7].

W 1996 wyszła za Michała Okońskiego, dziennikarza „Tygodnika Powszechnego[8], małżeństwo zakończyło się rozwodem[9]. W 2000 ukazał się wywiad rzeka Wojciecha Bonowicza z Janiną Ochojską pt. Niebo to inni, a w 2015 wywiad rzeka przeprowadzony przez Marzenę Zdanowską pt. Świat według Janki.

W kwietniu 2019 w trakcie kampanii wyborczej do Parlamentu Europejskiego, w której była kandydatką, ogłosiła publicznie, że choruje na raka piersi, ale nie zamierza rezygnować z kandydowania[10]. W wyborach w tym samym roku uzyskała mandat posłanki do PE IX kadencji z 1. miejsca na liście komitetu Koalicja Europejska (jako kandydatka bezpartyjna z rekomendacji Platformy Obywatelskiej) w okręgu nr 12 obejmującym województwo dolnośląskie i województwo opolskie (otrzymała 307 227 głosów)[11]. W drugiej połowie 2020 poinformowała, że udało jej się zwalczyć chorobę nowotworową[12][13].

W trakcie zapoczątkowanego w 2021 kryzysu na granicy z Białorusią stanowczo krytykowała działania funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej[14][15], co spotkało się z krytyką m.in. w jej środowisku politycznym[16]. W 2024 nie wystartowała w kolejnych wyborach europejskich.

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]
Ordery i odznaczenia
Nagrody i wyróżnienia

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i Nota biograficzna na stronie Polskiej Akcji Humanitarnej. [dostęp 2012-10-04].
  2. Katarzyna Jurkowska, Katarzyna Kościelak: Kobiety przełomu. Kraków: Znak Horyzont, 2020, s. 119. ISBN 978-83-240-7789-2.
  3. a b c d e Sylwia Milan: Wszystko na jedną kartę. Poznań: Publicat, 2008, s. 72–73. ISBN 978-83-245-1503-5.
  4. Janina Ochojska: Mam dużo marzeń. niepelnosprawni.pl, 29 stycznia 2009. [dostęp 2012-10-04].
  5. a b Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2012-10-04].
  6. Janina Ochojska. parltrack.org. [dostęp 2024-10-17]. (ang.).
  7. Andrzej Mężyński: Rewolucja w PAH. Ochojska zrezygnowała z kierowania fundacją. dziennik.pl, 13 czerwca 2024. [dostęp 2024-06-13].
  8. Janina Ochojska, Wojciech Bonowicz: Niebo to inni. objawienia.pl. [dostęp 2019-03-01].
  9. Wszyscy siedzimy na walizkach. chorzowianin.pl, 10 czerwca 2011. [dostęp 2019-03-01].
  10. Janina Ochojska ma nowotwór piersi. „Nie badałam się przez trzy lata”. tvn24.pl, 17 kwietnia 2019. [dostęp 2019-04-17].
  11. Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2019-05-28].
  12. Ochojska: raka już nie mam, teraz powoli wychodzę ze skutków jego leczenia. medonet.pl, 5 sierpnia 2020. [dostęp 2020-12-09].
  13. Janina Ochojska: Pokonałam raka, ale teraz muszę leczyć skutki... leczenia. lifeinkrakow.pl, 9 grudnia 2020. [dostęp 2020-12-09].
  14. Mateusz Witczak: Janina Ochojska dla „Polityki”: Rząd PiS powinien odpowiedzieć za zło. polityka.pl, 2 stycznia 2022. [dostęp 2022-03-18].
  15. Krystyna Opozda: Janina Ochojska zarzuca Straży Granicznej „putinowskie traktowanie ludzi”. interia.pl, 18 marca 2022. [dostęp 2022-03-18].
  16. Grzegorz Schetyna: słowa Ochojskiej zbyt emocjonalne, niepotrzebne i szkodliwe. polsatnews.pl, 5 stycznia 2022. [dostęp 2022-03-18].
  17. M.P. z 2011 r. nr 78, poz. 778.
  18. Wręczenie odznaczeń „Bene Merito” przez Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego. msz.gov.pl, 13 listopada 2009. [dostęp 2012-10-04].
  19. Magda Dobranowska-Wittels: Legia Honorowa dla Janiny Ochojskiej. publicystyka.ngo.pl, 3 października 2003. [dostęp 2020-05-12].
  20. Cavaliere dell’Ordine della Stella d’Italia (già Stella della solidarietà italiana). quirinale.it, 17 października 2006. [dostęp 2024-03-07]. (wł.).
  21. Kawalerowie. orderusmiechu.pl. [dostęp 2012-10-04].
  22. Kobieta Roku 2015. styl.pl, 8 kwietnia 2016. [dostęp 2017-12-26].
  23. Order ECCE HOMO – nadania 1998. ecce-homo.pl. [dostęp 2020-02-27].
  24. Laureaci. nagrodatischnera.pl. [dostęp 2022-04-24].
  25. Nagroda im. Erazma i Anny Jerzmanowskich: Laureaci Nagrody. pau.krakow.pl. [dostęp 2023-06-21].
  26. Ochojska z nagrodą Lecha Wałęsy. wprost.pl, 29 września 2010. [dostęp 2012-10-04].
  27. Laureaci z poprzednich edycji. polishmarket.com.pl. [dostęp 2015-12-04].
  28. Znamy laureatów konkursu „Człowiek bez barier” 2017. polskieradio.pl, 4 grudnia 2017. [dostęp 2017-12-26].
  29. Janina Ochojska doktorem honoris causa Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. onet.pl, 6 października 2017. [dostęp 2018-04-03].
  30. A. Jakubowska, J. Ochojska, A. Przedpełska-Trzeciakowska i W. Roszkowski z tytułem Honorowych Obywateli Warszawy. dzieje.pl, 31 lipca 2018. [dostęp 2018-07-31].
  31. Janina Ochojska laureatką Transatlantyk Glocal Hero Award 2018. prostoomuzyce.pl, 12 lipca 2018. [dostęp 2019-03-08].